„Aby schudnąć, nie przyjmuję insuliny” – o tym, czym jest diabulimia i jakie są jej konsekwencje. Zapraszamy na konferencję „Rozmiar w umyśle”
„Aby schudnąć, nie przyjmuję insuliny” – o tym, czym jest diabulimia i jakie są jej konsekwencje.
Z opisem diabulimii coraz częściej spotykamy się w literaturze i zagranicznych mediach mimo że nie została jak dotąd wyodrębniona w żadnej klasyfikacji diagnostycznej jako odrębne zaburzenie zachowania. I choć sam termin „diabulimia” funkcjonuje stosunkowo od niedawna, już w latach 70-80 w publikacjach dotyczących nienormatywnych zachowań żywieniowych pacjentek z cukrzycą pojawiały się wzmianki na temat omijania przez pacjentki zalecanych dawek insuliny w celu kontroli masy ciała.
Czym jest diabulimia?
Diabulimia to termin używany na określenie celowego omijania lub redukowania przepisanych dawek insuliny w celu kontroli masy ciała. Ponieważ w diabulimii obserwuje się symptomy charakterystyczne dla zaburzeń odżywiania typu anorexia nervosa i bulimia nervosa, w literaturze rozpatruje się to zjawisko w kontekście niespecyficznych zaburzeń odżywiania. Charakterystyczne symptomy, prócz intencjonalnej manipulacji dawkami insuliny, to między innymi zniekształcenia poznawcze dotyczące wyglądu własnego ciała, negatywny emocjonalny stosunek do obrazu swojego ciała, silne pragnienie chudości, ponadto epizody objadania się, w czasie których w krótkim czasie zjadana jest bardzo duża ilość pożywienia. Niekiedy pacjentki stosują także restrykcyjne diety w celu kontroli wagi. Objawy te występują w różnym stopniu i nasileniu, a nieleczona diabulimia może prowadzić do poważnych negatywnych konsekwencji psychicznych i fizycznych. Współczesne badania wykazują, że do pomijania iniekcji insuliny w celu kontroli masy ciała przyznaje się od 5 do 11% pacjentek z cukrzycą insulinozależną. Według badań przeprowadzonych przez J. Jones i in. (2000), pomijanie iniekcji insuliny było przez pacjentki z cukrzycą jednym z najczęściej stosowanych sposobów utraty wagi.
Kogo dotyczy i jakie są czynniki ryzyka?
Tę ryzykowną metodę odchudzania stosują najczęściej dziewczęta w okresie późnej adolescencji, a także młodej dorosłości. Ponieważ traktujemy diabulimię jako zaburzenie odżywiania, sugeruje się, że – prócz wieku – powszechne czynniki ryzyka dla wystąpienia tego zaburzenia to m.in. dorastanie w rodzinie dysfunkcyjnej, brak społecznego wsparcia, obniżona samoocena, a także psychologiczne konsekwencje funkcjonowania z chorobą przewlekłą. Różne badania wykazują, że nastolatki z cukrzycą typu 1 stanowią potencjalnie większą grupę ryzyka dla wystąpienia zaburzeń odżywiania niż nastolatki zdrowe. Może być to związane z naturą samego leczenia: wiele pacjentek napotyka spore trudności w kontroli swojej wagi ze względu na konieczność obliczania i kontrolowania wymienników węglowodanowych w swojej diecie, odpowiednie dostosowanie wysiłku fizycznego i konieczność wykonywania zastrzyków. Ponadto często zdarza się, że na początku leczenia cukrzycy typu 1 pacjentki przybierają na wadze ze względu na unormowanie wchłaniania glukozy z krwi do komórek, a te zmiany wagi mogą z kolei przyczyniać się do braku satysfakcji z obrazu swojego ciała.
Chroniczny charakter cukrzycy stanowi dla osoby osoby chorej dodatkowe wyzwanie adaptacyjne, często wiąże się z poczuciem wstydu, gdy w sytuacjach społecznych występuje konieczność iniekcji insuliny czy sprawdzenia poziomu glukozy we krwi.
Konsekwencje zdrowotne manipulowania insuliną
Niedostarczanie organizmowi przez osobę z cukrzycą typu pierwszego odpowiedniej ilości insuliny wywołuje w organizmie ponadnormatywny wzrost ilości poziomu glukozy we krwi. Przedłużający się stan hiperglikemii może natomiast doprowadzić chorego do cukrzycowej kwasicy ketonowej – zaburzeń biochemicznych i klinicznych, niosących za sobą szereg niebezpiecznych dla życia i zdrowia konsekwencji. Cukier krąży we krwi chorego, lecz nie może zostać przyjęty przez komórki organizmu, stąd też organizm w celu pozyskania energii spala tłuszcz. Utrata masy ciała, na której tak zależy pacjentom manipulującym insuliną, to jedynie jeden z objawów niekonsekwentnie leczonej cukrzycy. Ponadto chory może doświadczać stale wzmożonego pragnienia, wielomoczu, ostrych bóli brzucha, wymiotów, narastającego zmęczenia i osłabienia organizmu, senności czy zaburzeń widzenia. Co istotne, nieleczona kwasica ketonowa może doprowadzić do śpiączki cukrzycowej, chory zatem ryzykuje swoim życiem.
Sygnały alarmowe – po czym rozpoznać diabulimię?
Ze względu na brak jednoznacznych kryteriów diagnostycznych wykrywanie diabulimii może stanowić dodatkową trudność. Dla lekarza prowadzącego następujące symptomy powinny stanowić sygnał alarmowy:
- wysoki poziom hemoglobiny glikowanej HbA1c
- częste, nagłe wizyty w szpitalu spowodowane złym samopoczuciem, ostrymi bólami brzucha, wymiotami
- nieregularne miesiączkowanie
- odwoływanie wizyt u diabetologa, niestawianie się na umówionych wizytach
- znaczące zwiększone dążenie do spadku masy ciała
- silne obawy przed przybraniem na wadze
- negatywny obraz swojego ciała
- obniżony, depresyjny nastrój
- lęk związany z iniekcją insuliny
W leczeniu diabulimii zwraca się szczególną uwagę na wyjaśnianie istoty podawania zalecanych dawek insuliny. Ważna jest także edukacja żywieniowa pacjentki, a także niezbędne wsparcie psychologiczne i psychoterapia, dlatego też odpowiednie leczenie diabulimii wiąże się z interdyscyplinarną współpracą diabetologa, dietetyka oraz psychologa-psychoterapeuty.
Po więcej wiedzy i wymiany doświadczeń Koło Naukowe Zaburzeń Odżywiania przy Instytucie Psychologii UAM serdecznie zaprasza wszystkich zainteresowanych tematyką zaburzeń odżywiania oraz obrazu ciała i cielesności na IV Ogólnopolską Konferencję Naukową „Rozmiar w umyśle”.
Konferencja odbędzie się 14 kwietnia 2018 r. na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
INFORMACJE O KONFERENCJI
Literatura:
Shaban C (2012) Diabulimia: mental health condition or media hyperbole? Practical Diabetes. 30, 3, 104- 105a.
Davidson J (2014) Diabulimia: how eating disorers can affect adolescents with diabetes. Nursing Standard. 29, 2, s. 44-49
Hasken J, Kresl L., Nydegger T., Temme M (2010) Diabulimia and the role of school health personnel. Journal of School Health. 80, 10, s. 465-469 Jones J., Lawson M., Daneman D., Olmsted M., Rodin G (2000) Eating disorders in adolescent females with and without type 1 diabetes: cross sectional study. BMJ, 2000: 320:1563-6 Ciechanowska M., Starzyk J (2009) Kwasica ketonowa w przebiegu cukrzycy typu 1 u dzieci. Rozpoznanie i leczenie chorego w pierwszej dobie hospotalizacji. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, tom 5, nr 1, s.28-35
Juruć A., Kubiak M., Wierusz-Wysocka B (2016) Psychological and medical problems in prevention and treatment of eating disorders among people with type 1 diabetes. Clinical Diabetology 2016; 5(1):26- 31
Artykuł gościnny.
Autor: Paula Mamrot KNZO UAM
- WEBINAR: WYPALENIE ZAWODOWE W PRACY DIETETYKA i zawodach pomocowych - 8 maja, 2022
- E-kurs Zaburzenia odżywiania w pracy dietetyka, lekarza, trenera - 7 marca, 2022
- Dialog motywujący i jeszcze więcej praktycznych narzędzi - 15 lutego, 2022
