10 OBJAWÓW UZALEŻNIENIA OD KOMPUTERA
10 OBJAWÓW UZALEŻNIENIA OD KOMPUTERA
Rozdrażnienie, agresja, nadpobudliwość, problemy z utrzymywaniem relacji z innymi ludźmi. Brzmi podobnie do alkoholizmu i narkomanii, jednak to „tylko” uzależnienie od gier komputerowych. Współczesna choroba, która dotyczy już nie tylko dzieci, ale i dorosłych.
Choroba cywilizacyjna XXI wieku
Uzależnienie od gier komputerowych jest stosunkowo nowym zjawiskiem, które znacznie zwiększyło swój zasięg wraz z rozwojem technologii. O tym, jak poważnym i powszechnym problemem jest spędzanie wielu godzin przed telewizorem czy komputerem z padem w ręce, może świadczyć fakt, że w czerwcu 2018 roku Światowa Organizacja Zdrowia WHO wpisała uzależnienie od gier wideo i komputerowych na listę chorób psychicznych.
Według definicji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób gry komputerowe stają się zaburzeniem, gdy:
-
- gracz traci kontrolę nad czasem spędzanym przy komputerze,
- gra staje się priorytetem i dominuje nad innymi zainteresowaniami oraz codziennymi czynnościami,
-
- gracz kontynuuje granie mimo widocznych negatywnych konsekwencji.
Mowa tutaj nie o niewinnych 30 minutach z konsolą, ale nawet o 12 czy 56 (!) godzinach spędzonych przed monitorem komputera, przy jednoczesnym zaniedbaniu codziennych obowiązków, a nawet czynności fizjologicznych.
Globalny problem
W niechlubnym rankingu liczby osób uzależnionych od gier komputerowych przoduje USA, choć problem jest globalny i coraz częściej spotykany również w Polsce.
Według badań przeprowadzonych przez CBOS w latach 2014-2015 z uzależnieniem od gier komputerowych zmagało się około dwieście tysięcy osób, czyli 0,5% polskiej populacji. Warto podkreślić fakt, że liczbę tę stanowią jedynie osoby zdiagnozowane przez specjalistów. Prawdopodobnie liczba nałogowców jest znacznie większa, gdyż dopiero od 6-7 lat mówi się w Polsce o realnym zagrożeniu, jakie niosą ze sobą gry komputerowe.
AGRESJA, APATIA, ZABURZENIA LĘKOWE
CO WŁAŚCIWIE SPRAWIA, ŻE WIRTUALNY ŚWIAT WYDAJE SIĘ LUDZIOM AŻ TAK ATRAKCYJNY?
Powyższą kwestią zajął się Douglas A. Gentile z Iowa State Univeristy. W swojej pracy pt. „The Multiple Dimensions of Video Games Effects” udowodnił, że:
-
- Z jednej strony gry komputerowe są niejako szansą na ucieczkę przed smutną rzeczywistością – wyśmiewaniem przez kolegów i koleżanki w szkole czy stresem i nadmiarem obowiązków w pracy, dając poczucie wolności i anonimowości w wirtualnym świecie (nikt przecież nie wie, kim naprawdę jesteś!).
- Z drugiej strony natomiast sprawiają, że gracze zatracają się w stworzonej przez nową technologię rozrywce – nie potrafią nawiązywać kontaktów międzyludzkich, są rozdrażnieni, apatyczni, a także zmagają się z otyłością, problemami ze wzrokiem i wieloma innymi objawami.
Uzależnieni potrafią tak zaangażować się w grę, że dotarcie do jej końca traktują jako śmiertelnie poważną misję i każde zachwianie ich skupienia spotyka się z niekontrolowaną i irracjonalną agresją, buntem oraz napadami gniewu. Niezaprzeczalny jest fakt, że gry wpływają na psychikę oraz wyobraźnię człowieka, dlatego też tak łatwo się od nich uzależnić.
KIEDY MOŻEMY MÓWIĆ O UZALEŻNIENIU?
Gra sama w sobie nie niesie ze sobą tak dotkliwych konsekwencji. Prawdziwy problem zaczyna się wówczas, gdy granie zaczyna mieć znaczący wpływ na życie osobiste gracza. Nieraz zdarza się, że uzależnieni od gier komputerowych zaniedbują swoje obowiązki, przez co mają problemy w szkole, pracy czy na studiach.
3 fazy uzależnienia – sprawdź, czy Cię to dotyczy!
Proces uzależniania się od gier można podzielić na 3 fazy:
-
- Faza I – cechuje się dużą racjonalnością w wykorzystywaniu komputera – gracz doskonale potrafi zapanować nad czasem, który spędza przed monitorem.
-
- Faza II – jest określana mianem stopniowego uzależniania – gracz spędza w wirtualnym świecie coraz więcej czasu, tracąc jednocześnie inne zainteresowania.
-
- Faza III – nazywana fazą destrukcji – osoba uzależniona staje się więźniem gry komputerowej, jest to moment kulminacyjny uzależnienia; czas, który powinna poświęcić na sen, naukę i pracę, przeznacza na kolejny maraton przed komputerem.
W kontekście uzależnienia od gier komputerowych coraz częściej mówi się także o uzależnieniu od komputera i Internetu. Jeśli nie możesz wytrzymać paru minut bez sięgnięcia po swój smartfon, bez przejrzenia portali społecznościowych czy wiadomości mailowych, a ponadto ciężko jest Ci się skupić na powierzonych zadaniach i obowiązkach, to warto skonsultować swoje zachowania ze specjalistą, który podpowie Ci, jak uniknąć zagrożenia związanego z uzależnieniem.
Co gorsza problem ten dotyka coraz młodszych. Gra w berka, wyścigi, klasy, siedzenie na trzepaku, psikusy wywijane sąsiadom – brzmi jak wspomnienie z lat słodkiego dzieciństwa? Niestety, znane nam dotąd formy spędzania czasu odchodzą do lamusa.
Zamiast przebywać na świeżym powietrzu, młodzież coraz częściej wybiera alternatywną formę rozrywki – gry komputerowe. Traktują je jako miłą odskocznię od szkolnych obowiązków oraz chwilę relaksu, która niepostrzeżenie zmienia się z kilku minut w godziny.
10 objawów uzależnienia od komputera:
-
- Nadmierna koncentracja na korzystaniu z Internetu.
- Brak innych pasji, zainteresowań, sposobów spędzania wolnego czasu.
- Problemy z częstym rozdrażnieniem, złością, agresją, zwłaszcza gdy ktoś próbuje ograniczyć osobie uzależnionej dostęp do komputera lub Internetu.
- Problemy z koncentracją, nadmierną sennością.
- Unikanie kontaktu z innymi domownikami.
- Pogorszenie relacji ze znajomymi.
- Zaniedbywanie obowiązków szkolnych, domowych i zawodowych.
- Zapominanie o jedzeniu posiłków, korzystaniu z toalety.
- Trudności z określeniem czasu, jaki został spędzony przed komputerem lub w Internecie.
- Kłótnie i awantury z powodu komputera stają się codziennością, podobnie jak bunt i agresja, wywoływane choćby wspomnieniem o problemie.
JAK ZERWAĆ Z NAŁOGIEM?
Pierwszym i najważniejszym krokiem w walce z każdym nałogiem jest samodzielne uświadomienie sobie, że problem naprawdę istnieje. Niestety, podobnie jak w przypadku innych uzależnień, rzadko zdarza się, by osoba uzależniona samodzielnie zgłosiła się po pomoc do specjalisty.
Jak podkreślają psychoterapeuci, to właśnie rodzice bądź partnerzy osób uzależnionych zgłaszają się do poradni jako pierwsi, ponieważ nie potrafią znaleźć sposobu porozumienia z osobą pochłoniętą światem wirtualnym.
Jeśli zauważyłeś, że bliska Ci osoba spędza coraz więcej czasu przed komputerem, ogranicza realizowane dotąd pasje na rzecz wielogodzinnej gry, przez co zaniedbuje obowiązki, przechodzi kryzys w związku lub ma trudności z utrzymywaniem kontaktu, np. z rodziną lub znajomymi, to być może powinna skorzystać z terapii.
O ile w sytuacji, gdy uzależniona jest osoba dorosła, problem wydaje się nieco prostszy (możesz przecież zwrócić jej uwagę na obecny i ewidentny problem), o tyle, gdy nałogowym graczem jest dziecko, sprawa staje się nieco bardziej skomplikowana.
A CO JEŚLI UZALEŻNIONE JEST DZIECKO? JAK MU POMÓC?
Musisz być przygotowany na to, że Twoje dziecko może nie dostrzegać problemu i z pewnością będzie zaprzeczać, że ma on miejsce. Jednak nie pozwól zamydlić sobie oczu!
Jeśli zauważyłeś zmianę w zachowaniu oraz priorytetach swojego dziecka, nie możesz go zostawić samemu sobie. Wyciągnij do niego pomocną dłoń, póki gry kompletnie nie zawładnęły jego życiem. Wspólna praca na rzecz poprawy sytuacji będzie długą i czasem niełatwą drogą, ale wartą świeczki.
Bądź gotowy na kłótnie, przykre chwile, wyładowywanie na Tobie negatywnych emocji związanych z postawionym dziecku ultimatum. Jednocześnie pamiętaj, że Twoja konsekwencja, a także częste okazywanie dziecku miłości, mimo jego złego zachowania, mają naprawdę ogromne znaczenie!
Dowiedz się, jakie gry lubi dziecko. W ten sposób poznasz nie tylko część jego świata, ale także przekonasz się, czy gry te nie zawierają przemocy lub treści nieodpowiednich dla dziecka w tym wieku. Porozmawiaj z nim o tym, jak brutalność i agresja w świecie wirtualnym wpływają na emocje i zachowanie ludzi. Koniecznie wyjaśnij mu, że świat wirtualny ma niewiele wspólnego z rzeczywistością.
Pamiętaj, że najbardziej racjonalnym w przypadku uzależnienia podejściem będzie wprowadzenie w życie zasady „Najpierw obowiązki, a potem przyjemności”. Zdecyduj, ile czasu dziennie Twoja pociecha może przebywać przed komputerem. Nie traktuj jej oczywiście jak więźnia, ale z drugiej strony pamiętaj też o tym, że to od Ciebie jako rodzica zależy jej zdrowie psychiczne.
Wybierz się z dzieckiem do sklepu i wspólnie wybierzcie grę odpowiednią dla jego wieku, niebudzącą kontrowersji – w ten sposób pokażesz mu, że jeśli podejdzie do tematu gier w sposób bardziej racjonalny, to nie będziesz miał nic przeciwko. Przebywaj więcej z dzieckiem, często bowiem zdarza się, że dzieci zatracają się w wirtualnym świecie, ponieważ nie mają żadnej innej alternatywy. Poświęć mu więcej czasu, porozmawiaj o drażniących go problemach i pokaż, że nie tylko komputer może być jego hobby.
Jeśli Twoje „domowe sposoby” na poprawę sytuacji nie poskutkują, koniecznie skonsultuj się ze specjalistą z poradni psychologicznej lub skontaktuj się z ekspertami z infolinii ds. bezpieczeństwa dzieci pod numerem telefonu 800 100 100, który czynny jest od poniedziałku do piątku, w godzinach 12.00–15.00. Uzyskasz tutaj pierwsze wsparcie, m.in. w kwestiach dotyczących cyberprzemocy czy zagrożeń dla dzieci płynących z nowych technologii oraz ukierunkowanie do dalszych działań.
AUTOREM WPISU JEST MARTA ZIELIŃSKA, PSYCHOLOG PRACUJĄCY Z DZIEĆMI I RODZICAMI, ZAŁOŻYCIELKA POMOCY PSYCHOLOGICZNEJ HARMONIA W WARSZAWIE.
- WEBINAR: WYPALENIE ZAWODOWE W PRACY DIETETYKA i zawodach pomocowych - 8 maja, 2022
- E-kurs Zaburzenia odżywiania w pracy dietetyka, lekarza, trenera - 7 marca, 2022
- Dialog motywujący i jeszcze więcej praktycznych narzędzi - 15 lutego, 2022
