Perspektywa czasowa wpływa na satysfakcję z życia? Zapraszamy do badania
Perspektywa czasowa wpływa na satysfakcję z życia?
Sposób, w jaki postrzegamy czas, wpływa na naszą satysfakcję z życia – pokazują badania prowadzone przez zespół badaczy z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Przedstawiciele gatunku homo sapiens mają unikalną zdolność do „mentalnego podróżowania w czasie”. Nasze wspomnienia z dzieciństwa i młodości, aktualny obraz siebie oraz wyobrażenia tego, kim chcemy być w przyszłości – to wszystko kluczowe elementy naszego „Ja”. Choć w sensie fizycznym nie potrafimy podróżować w czasie, z łatwością robimy to za pomocą umysłu i ten fakt odróżnia nas od innych istot żywych – stanowi o naszej wyjątkowości.
Czas, emocje i nasze życie
Philip Zimbardo i John Boyd ze Stanford University wyróżnili szereg wymiarów, tzw. perspektyw czasowych, którymi posługujemy się porządkując nasze spostrzeganie rzeczywistości. Przeszłość jest fundamentem naszej tożsamości: koncentrując się na dobrych lub trudnych, radosnych lub smutnych wspomnieniach, nieświadomie kształtujemy przekonania dotyczące całości naszego życia. Teraźniejszość to miejsce działania: możemy być w niej „zanurzeni” i w pełni cieszyć się z wypracowanego awansu w pracy, bądź sądzić, że awans „sam się nam przydarzył”. Przyszłość jest zawsze niepewna, ale pozostaje najważniejszym źródłem motywacji do działania dzięki planom i wyznaczonym celom. Ludzie różnią się nasileniem i sposobem koncentracji na poszczególnych „horyzontach czasu”; różnice te, w świetle licznych badań, są kluczowym wyznacznikiem motywacji, emocji i ogólnej jakości życia.
Bieżące wydarzenia interpretujemy na różne sposoby, w zależności od przyjęcia odpowiedniej perspektywy czasu – przeszłej pozytywnej lub negatywnej, teraźniejszej hedonistycznej lub fatalistycznej oraz przyszłej pozytywnej lub negatywnej. Przyjmowanie każdej z tych perspektyw może wywierać przemożny wpływ na doświadczane emocje. Według badań dr. hab. Macieja Stolarskiego z Wydziału Psychologii UW, opublikowanych w Journal of Happiness Studies, większy poziom energii i motywacji wiąże się z przyjmowaniem perspektywy teraźniejszej-hedonistycznej, związanej z dążeniem do maksymalizacji natychmiastowej przyjemności. Jeśli towarzyszy jej zdolność do koncentracji na przyszłości i związane z nią uwzględnianie odległych konsekwencji własnych działań, mamy prosty przepis na wysoki poziom satysfakcji z życia. Z kolei częstsze i intensywniejsze odczuwanie nieprzyjemnego napięcia, które często nazywamy stresem, związane jest z tendencją do przyjmowania perspektywy przeszłej-negatywnej.
Jak wykorzystać czas na swoją korzyść?
W świetle wyników licznych badań prowadzonych przez zespół Macieja Stolarskiego, kluczowym zjawiskiem związanym z perspektywami czasu jest ich zrównoważenie. Z najkorzystniejszą sytuacją mamy do czynienia wówczas, gdy jesteśmy w stanie skutecznie przełączać naszą uwagę pomiędzy budującymi wspomnieniami z przeszłości, motywującymi planami na przyszłość oraz uważnym „smakowaniem” chwili obecnej. Poprzez takie spostrzeganie czasu możemy czuć się pełni zapału, energiczni, weseli i mniej napięci, skuteczniej radzić sobie z gniewem i agresją, budować bardziej satysfakcjonujące związki oraz osiągać większą efektywność w miejscu pracy.
Czy perspektywa czasowa jest uwarunkowana genetycznie?
Obecnie na Wydziale Psychologii UW prowadzone są badania dotyczące genetycznych uwarunkowań posługiwania się perspektywami czasu. Sprawdzane jest, w jakim stopniu biologia wpływa na nasze myślenie o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Zaproszone do badania są bliźnięta jedno- i dwujajowe tej samej płci. Również osoby nie posiadające rodzeństwa bliźniaczego mogą wziąć udział w równolegle prowadzonym badaniu, mającym na celu określenie w jakim stopniu przyjmowane perspektywy czasowe pozostają pod wpływem cech temperamentu. Za udział w obu badaniach przewidziano nagrody. Zapytanie lub zgłoszenie można przesyłać na adres mailowy: katarzyna.wojtkowska@psych.uw.edu.pl
Więcej informacji pod hasłem „genetyczne podłoże perspektywy czasowej’ na stronie Wydziału Psychologii: psychologia.pl.
- WEBINAR: WYPALENIE ZAWODOWE W PRACY DIETETYKA i zawodach pomocowych - 8 maja, 2022
- E-kurs Zaburzenia odżywiania w pracy dietetyka, lekarza, trenera - 7 marca, 2022
- Dialog motywujący i jeszcze więcej praktycznych narzędzi - 15 lutego, 2022
